01

Khi dọn dẹp dưới gầm giường tôi phát hiện một tờ giấy chứng nhận kết hôn cũ kỹ, ban đầu tôi còn tưởng đó là một tờ giấy vụn.

Giấy chứng nhận kết hôn này đã cũ, chỉ bằng bàn tay, nhỏ gọn, ngả vàng và phai màu, không có bất kỳ hoa văn lộng lẫy nào.

Thông tin trên giấy cũng rất đơn giản, chỉ có tên của hai người kết hôn, quê quán và tuổi tác.

Tên người đàn ông là chồng tôi, năm nay đã bảy mươi lăm tuổi. Nhưng tên người phụ nữ lại không phải là tôi.

Cô ta tên là Lục Phương Nhu, mối tình đầu của chồng tôi.

Mười ngón tay tôi run rẩy, tôi dụi mắt và ghé sát vào để nhìn cho rõ. Tôi thầm nghĩ mình chắc đã già rồi, mắt mờ không còn rõ nữa, nhất định là nhìn nhầm.

Nhưng tôi lật qua lật lại nhìn mãi, từ lúc mặt trời chói chang đến khi mặt trời lặn sau núi, đến khi hơi nóng cuối cùng tan biến, tôi mới mệt mỏi ngồi bệt xuống ghế sofa, chấp nhận sự thật tàn nhẫn này.

Chồng tôi đã lén lút kết hôn với người khác, sống cả đời với người đó. Tôi hạ thấp ánh mắt, liếc nhìn ngày tháng trên tờ giấy chứng nhận kết hôn.

Năm 1950.

Tôi bất ngờ bật cười, nhưng nước mắt lại rơi như chuỗi ngọc bị đứt dây, rơi đầy xuống đất.

Tôi nhớ rất rõ năm 1950.

Đó là năm đầu tiên sau khi nước Trung Quốc mới được thành lập và thực hiện chế độ một vợ một chồng, cũng là năm sớm nhất mà người ta có thể làm giấy chứng nhận kết hôn.

Khi nghe tin này, vô số cặp vợ chồng đã vui mừng rủ nhau đi làm giấy kết hôn, nụ cười rạng rỡ hơn cả ánh nắng mùa xuân.

Năm đó, Cố Xuyên Trạch 35 tuổi, tôi 33 tuổi.

Hai đứa con của chúng tôi, một đứa 15, một đứa 13 tuổi.

Tôi và Cố Xuyên Trạch đã cùng nhau vượt qua những năm tháng khó khăn nhất, cùng hỗ trợ lẫn nhau, thấu hiểu lòng nhau, là cặp vợ chồng được tất cả mọi người nhìn nhận là hòa hợp và hạnh phúc.

Tôi cũng đương nhiên đưa ra đề nghị, muốn cùng Cố Xuyên Trạch đi làm giấy chứng nhận kết hôn. Nhưng tôi không ngờ rằng, người chồng luôn dịu dàng của tôi, lần đầu tiên lại nổi giận.

Anh ta nhíu chặt mày, trách móc tôi: “Vợ chồng già rồi, còn làm giấy chứng nhận gì nữa.”

Tôi đứng ngẩn ngơ, lòng bỗng trào dâng một cảm giác tủi thân khó tả. Cố Xuyên Trạch thì quay người vào phòng.

Kể từ hôm đó, tôi và Cố Xuyên Trạch bắt đầu chiến tranh lạnh.

Hai đứa con không biết từ đâu nghe được chuyện tôi muốn làm giấy chứng nhận kết hôn, liền đến khuyên tôi.

Con trai cau mày, giọng nói bực dọc và khó chịu: “Mẹ, chỉ là một tờ giấy chứng nhận kết hôn thôi, mẹ có cần phải giận dỗi với bố như thế không?”

“Tuổi mẹ cũng đã lớn rồi, mẹ có cần phải học theo mấy cô gái trẻ mà chạy theo mốt đi làm giấy chứng nhận không?”

Con trai tính khí không tốt, con gái thì vội vàng xoa dịu tình hình, nũng nịu khoác tay tôi.

“Mẹ ơi, có làm giấy chứng nhận hay không, mẹ với bố vẫn là vợ chồng mà.”

“Bây giờ làm giấy chứng nhận rắc rối lắm, nghe nói phải mất mấy ngày liền, mà dạo này bận, nhà mình không thể thiếu mẹ được.”

Tôi khẽ nhướng mắt, cũng tỏ ra một chút do dự.

Cố Xuyên Trạch chỉ lo kiếm tiền, còn mọi việc trong nhà đều do tôi lo liệu, ngày nào tôi cũng bận rộn đến mức chân không chạm đất, thậm chí ước gì mình có thể phân thân ra như Tôn Ngộ Không.

Nửa ngày nghỉ ngơi đối với tôi cũng là xa xỉ, nói gì đến việc tốn mấy ngày, nhà cửa sẽ loạn lên như một nồi lẩu.

Thấy vậy, con gái nắm lấy tay tôi và thỏa thuận: “Mẹ, đợi mấy hôm nữa rảnh rỗi, tụi con sẽ cùng mẹ đi làm giấy chứng nhận kết hôn nhé.”

Tôi gật đầu, mong rằng có thể làm giấy chứng nhận kết hôn với Cố Xuyên Trạch trước sự chứng kiến của các con.

Nhưng tôi không ngờ rằng, sau đó hàng chục năm, tôi mải miết bận rộn, làm việc vất vả, không có một ngày nào được nghỉ ngơi.

Việc làm giấy chứng nhận kết hôn cũng bị tôi lãng quên trong dòng thời gian. Cho đến hôm nay, khi tôi tìm ra tờ giấy chứng nhận kết hôn cũ kỹ này.

Từ lúc Cố Xuyên Trạch 35 tuổi đến khi 75 tuổi, anh ta đã giấu tôi và sống như vợ chồng với Lục Phương Nhu suốt 40 năm.

Khi tôi còn đang ngẩn ngơ, một tiếng gõ cửa thô bạo vang lên.

02

Tôi mở cửa.

Con trai, con dâu, con gái, con rể, và hai đứa cháu trai cháu gái ào ạt lao vào, suýt chút nữa đã đ//âm tôi ngã xuống đất.

Con trai tôi, giờ đã làm cha, gấp gáp lau nước mưa trên mặt rồi trừng mắt quát tôi: “Mẹ, sao hôm nay mẹ không đi đón Tiểu Bảo tan học?”

“Nếu không phải cô giáo Lục gọi điện cho con, Tiểu Bảo đã bị mưa ướt hết rồi.”

“Mẹ thật sự càng ngày càng vô dụng.”

Con trai con dâu đầy giận dữ, con gái con rể thì cúi xuống dỗ dành cháu gái đang khóc, cũng ngẩng đầu lên nhìn tôi với ánh mắt trách móc khi nghe những lời nói đó.

Thấy đứa cháu gái mà tôi luôn cưng chiều bị mưa làm hoảng sợ đến khóc, tôi vô thức muốn tiến tới dỗ dành. Nhưng cháu gái hét lên đẩy tôi ra.

Cháu gái dường như tìm được chỗ để xả giận, lớn tiếng khóc và hét lên: “Đi đi, con không cần bà nội xấu xa này, con muốn bà nội Lục.”

Cháu trai cũng ngước đầu lên, hồn nhiên hỏi con trai tôi: “Bố, bà nội Lục xinh đẹp quá, đổi bà nội cho chúng con được không?”

Tôi sững sờ đứng đó, đột nhiên cảm thấy cảnh tượng này quá đỗi quen thuộc.

Tôi bất chợt nhớ lại, hồi con trai con gái còn nhỏ cũng đã từng nói những lời tương tự.
“Tại sao mẹ không phải là cô Lục xinh đẹp?”

“Bố, con muốn cô Lục làm mẹ.”

“Cô Lục xinh đẹp và có khí chất hơn mẹ nhiều, mẹ thì quê mùa lắm, chẳng biết ăn mặc gì cả.”
……

Từ nhỏ, con trai con gái cũng đã thích cô Lục Phương Nhu hơn cả tôi. Nếu là trước kia, chắc chắn tôi sẽ buồn và đau lòng.

Nhưng từ sau khi tôi thấy giấy chứng nhận kết hôn của Cố Xuyên Trạch và Lục Phương Nhu, tôi đã cảm thấy nhẹ nhõm.

Xét về mặt pháp lý, Lục Phương Nhu thực sự là bà nội của chúng.

Giờ đây, tôi chỉ muốn biết liệu con trai con gái tôi, những đứa con mà tôi mang nặng đẻ đau suốt mười tháng, có biết chuyện Cố Xuyên Trạch và Lục Phương Nhu đã kết hôn hay không.

Tôi mím môi, trong lòng đã nảy ra một kế hoạch thử nghiệm.

Tôi nắm chặt tờ giấy chứng nhận kết hôn nhàu nát trong tay, giơ ra trước mặt hai đứa con, lạnh nhạt nói: “Không cần đâu, bố mẹ các con đã đổi bà nội cho các con rồi.”

Con trai con gái nhìn thấy giấy chứng nhận kết hôn, mặt lập tức biến sắc. Có sự lúng túng, xấu hổ, cảm giác tội lỗi và lo lắng, nhưng duy nhất không có sự ngạc nhiên.

Thấy vậy, làm sao tôi còn có thể không nhận ra sự thật này nữa.

Hóa ra, con trai con gái tôi đều biết chuyện Cố Xuyên Trạch đã kết hôn với người khác.

Chúng đã dốc hết tâm sức giúp Lục Phương Nhu và Cố Xuyên Trạch che giấu chuyện này, thậm chí không tiếc ngăn cản mẹ ruột của chúng làm giấy chứng nhận kết hôn với bố.

Tôi ngẩng đầu lên, nhìn trần nhà, cảm giác cay đắng dâng lên trong mắt, một nỗi thất vọng và giận dữ tràn ngập trong lòng tôi.

Từ nhỏ, con trai con gái tôi đã thích sang nhà Lục Phương Nhu, viện cớ là muốn cô Lục dạy kèm cho chúng.

Tôi luôn coi trọng việc học của con cái, chưa bao giờ dám ngăn cản, vào các dịp lễ tết, tôi thậm chí còn tự tay mang quà đến cảm ơn Lục Phương Nhu.

Tôi không dám nghĩ rằng, trong cái gia đình danh nghĩa này, họ đã cười nhạo tôi sau lưng thế nào.

Thậm chí tôi còn nhớ, từ sau khi con dâu và con rể bước vào gia đình này, mỗi khi tôi nhắc đến Lục Phương Nhu, cả hai đều để lộ ánh mắt thương hại và thông cảm khó hiểu.

Con dâu và con rể cũng đều biết chuyện này. Cả nhà chỉ có mình tôi là không hề hay biết.

Tôi nhìn quanh căn nhà, nhà đủ rộng, vì vậy sau khi con trai con gái kết hôn, chúng không chuyển ra ngoài.

Sau khi các cháu chào đời, phá phách rất nhiều, nhà bắt đầu lộn xộn, tôi phải tốn vô số sức lực để dọn dẹp phòng ốc, chăm sóc các cháu, để con trai con dâu, con gái con rể yên tâm đi làm.

Cả cuộc đời tôi đã cống hiến cho gia đình, nhưng tôi lại không có nổi một danh phận cơ bản. Tôi bàng hoàng cúi đầu.

Cả cuộc đời này của mình, chưa một ngày nào tôi sống vì chính bản thân mình.

Chiều đã tà, ánh hoàng hôn bao phủ khắp nơi, chặng cuối cuộc đời, tôi nhất định phải sống vì chính mình.

Tôi quay người thu dọn đồ đạc.

Tôi muốn rời khỏi ngôi nhà đầy dối trá này.

Cả gia đình ban đầu không biết làm gì, sau đó bắt đầu hoảng loạn.

Con trai tức giận chặn tôi lại, nghiến răng nói: “Mẹ, mẹ lớn tuổi rồi, còn làm ầm gì nữa.”

“Chỉ là một tờ giấy chứng nhận kết hôn thôi mà, nó không có ý nghĩa gì cả, mẹ vẫn là mẹ của con, là mẹ ruột.”

Con gái cũng cuống quýt níu tay tôi giải thích.

“Mẹ, dù bố đã kết hôn với cô giáo Lục, nhưng giữa họ không có chuyện gì cả.”

“Bố rất chung thủy với mẹ, chưa bao giờ nghĩ đến việc phản bội mẹ.”

“Chỉ là khi đó cô giáo Lục bị bệnh, bố chỉ muốn an ủi bà ấy nên mới…”

……

Tôi ngẩng đầu lên, lạnh lùng nhìn con trai con gái. Làm sao chúng có thể thốt ra những lời trơ trẽn như vậy chứ?

Tôi không chút do dự đẩy tay con trai con gái ra, giọng nói lạnh lùng: “Đừng gọi mẹ, theo pháp luật, Lục Phương Nhu mới là mẹ của các con.”

Sự nghiêm khắc chưa từng có của tôi khiến cháu trai cháu gái sợ hãi khóc òa lên.

Con trai thì bực bội hét lên sau lưng tôi: “Mẹ, mẹ làm vậy có ý nghĩa gì? Lớn tuổi rồi mà bỏ đi thì ai sẽ chứa chấp mẹ đây, mẹ sẽ hối hận sớm thôi.”

Tôi đứng thẳng lưng, sau khi thu dọn những vật dụng cần thiết, không ngoảnh đầu lại mà rời đi.

Sau lưng tôi, con trai tức đến mức nhảy dựng lên, con gái thì hoang mang gọi điện cho Cố Xuyên Trạch, giọng nói đầy lo lắng và hoảng hốt.

“Bố, mẹ phát hiện ra giấy chứng nhận kết hôn của bố và muốn bỏ nhà đi, bố mau về đi.”

Con gái bật loa ngoài, và tôi nghe rõ ràng âm thanh một vật nặng rơi xuống từ đầu dây bên kia.