1.

Cải trắng, cần tây, hành lá, tất cả đều được cắt nhỏ. Thịt lợn tươi ngon được băm nhuyễn, trộn cùng rau và gia vị, bọc trong lớp bột mì mỏng.

Lớp vỏ ngoài còn dính chút bột mì, bên trong nhân thịt mềm mịn, dai ngon. Bánh được thả xuống nồi nước hầm gà, từng viên trắng tròn béo ú lăn lộn trong nước nóng.

Khi vỏ bánh đã trong suốt, liền vớt ra, đặt vào bát, rắc thêm hành lá và ngò thơm. Sáng sớm đầu xuân, một bát hoành thánh nóng hổi làm người ta ăn vào đến toát mồ hôi.

Sáng hôm ấy, khi làn khói trắng vừa bốc lên từ nồi, khách đã kéo tới.

Là những người gánh hàng rong dạo khắp phố phường, là thợ thủ công dưới chân cầu, là phu xe từ phương Nam phương Bắc… tất cả đều là khách của ta.

Hoành thánh năm văn tiền một bát, trong kinh thành đất chật người đông này, xem như giá cả phải chăng, hợp túi tiền.

Khi khách hàng tấp nập không dứt, mấy bóng người đứng lấp ló ở góc phố, len lén nhìn về phía này.

Ta nhìn kỹ, thì ra là những học trò mới vào kinh hôm qua, đều trọ ở phòng chung nhà Lý thúc góc phố.

Phòng trọ nhà Lý thúc là phòng củi sửa lại. Cuối tháng Giêng trời lạnh âm u, cửa sổ gió rít từng cơn, mà vẫn không thổi đi được mùi ẩm mốc trong phòng.

Nhưng giá rẻ, chỉ mười văn tiền một đêm. Các học trò trọ ở đó đều túng thiếu, một bát hoành thánh năm văn tiền, cũng đủ cho họ mua bánh khô ăn cầm hơi suốt ba ngày.

Ta thở dài, vẫy tay gọi họ lại.

“Đến đây, ta có thể cho các ngươi ghi nợ.”

Mấy người nhìn nhau ngại ngùng, mãi sau mới chầm chậm đi tới.

Ở góc quán có một cây nhỏ, ta tự tay trồng ba năm trước. Ngày đầu xuân, cây đã nhú ra vài chồi non.

Ta mời họ ngồi xuống dưới gốc cây, lấy mấy cái bát, lần lượt múc hoành thánh cho từng người: “Yên tâm mà ăn. Các ngươi khổ học bao năm, đừng để đến lúc này lại đứt gánh.”

Thấy còn người chưa động đũa, ta liền đổi giọng, làm ra vẻ dữ dằn: “Ta ghi nợ cả đấy, sau này các ngươi đỗ đạt làm quan, ta sẽ đến từng nhà mà đòi.”

“Nếu lúc đó các ngươi không chịu trả, ta sẽ tới Kinh Triệu Phủ đánh trống, tố cáo tân khoa tiến sĩ quỵt tiền hoành thánh của ta!”

Người nọ bật cười, nhưng rồi mắt lại đỏ hoe.

Nước mắt nhỏ xuống bát canh, tạo nên những gợn sóng lăn tăn.

2.

Tháng Giêng vừa qua, lại đến một mùa xuân vi (mùa thi). Kinh thành lúc này đã chật kín các sĩ tử từ khắp nơi đổ về ứng thí.

Những người gia cảnh dư dả, vừa vào kinh liền ở ngay tại các khách điếm, hội quán trong thành Đông, thành Tây. Những nơi ấy trang hoàng tinh xảo, chủ quán tận tình chu đáo.

Bút mực, giấy nghiên đều có đủ, chưa kể ba bữa nước nóng hằng ngày cũng được mang đến tận phòng để sĩ tử không bị gián đoạn việc chuẩn bị cho kỳ thi xuân.

Tất nhiên, giá cả cũng vô cùng đắt đỏ.

Vì thế, nhiều sĩ tử lựa chọn ở khu Nam Bắc thành. Nhà cửa ở đó phần lớn là dân cư cải tạo lại, giường chiếu trong phòng thông gió, chăn mền thì hơi có mùi ôi.

Nhưng một ngày chỉ tốn mười văn tiền. Đông quý Tây phú, Nam bần Bắc tiện.

Cùng là mười năm dùi mài kinh sử, nhưng hoàn cảnh lại khác biệt một trời một vực.

Quán hoành thánh của ta mở ngay tại cửa chợ phía Nam thành. Trước đây là do mẹ ta làm chủ, ba năm trước bà mất, ta nối nghiệp.

Ba năm qua, ta đã cải tiến công thức hoành thánh và dần dần có chút danh tiếng.

Giờ đây, sĩ tử về kinh ứng thí ngày càng đông, nhiều người tụ tập quanh cửa chợ phía Nam, quán hoành thánh của ta ngày nào cũng đông nghịt.

Những sĩ tử không đủ tiền trả, ta liền ghi tên họ mà cho nợ. Có người ngại ngùng, xin làm việc để đổi lấy bữa ăn. Ta bèn giao cho họ vài việc vặt.

Làm việc rồi, họ ăn uống cũng thấy an tâm hơn. Qua mấy ngày, mọi người đã quen thuộc hơn với nhau.

Các sĩ tử góp tiền mua nến, chờ ta dọn quán xong thì cùng ngồi lại đọc sách. Trong ánh nến leo lắt, tiếng lật sách sột soạt, ánh trăng vằng vặc, bóng cây loang lổ.

Ta ngồi ở góc quán tính toán sổ sách, cảm thấy đêm nay dường như không còn âm u đáng sợ như những đêm trước.

Bên phía sĩ tử bỗng trở nên ồn ào, xen lẫn những tiếng cười đùa.

“Tống cô nương!”

Có người hô to: “Huynh đệ họ Tạ này muốn hỏi cô năm nay bao nhiêu tuổi? Đã có hôn phối chưa?”

Tiếng hò reo vang lên, Tạ Tri Học bị đẩy ra trước. Hôm đến quán ta lần đầu, chính là hắn ngồi lì không chịu động đũa. Mặt Tạ Tri Học thoáng đỏ, ánh mắt có phần lảng tránh.

“Tống, Tống cô nương… ta…”

Sĩ tử vốn trọng thể diện, vừa bị mọi người trêu ghẹo liền xấu hổ không chịu nổi. Ta ngẩng đầu lên, không chút lưu tình mà nhìn hắn từ trên xuống dưới một lượt.

“Cũng tuấn tú, lại là người đọc sách, không tệ.”

Mắt Tạ Tri Học sáng lên.

“Đáng tiếc, trước khi mẹ ta qua đời, bà đã dặn ta phải kén người ở rể.” Ta đáp qua loa.

Đôi mắt sáng rực bỗng chốc trở nên ảm đạm. Thiên hạ này, chỉ có kẻ bất tài vô dụng mới chịu làm kẻ ở rể.

Sĩ tử lòng tự trọng cao, ngôi vị khoa bảng tựa như ngay trước mắt, họ nào chịu chấp nhận số phận như vậy.

“Thôi được rồi, đi mà lo đọc sách của ngươi đi.” Ta phất tay, lại cúi xuống xem sổ sách.

Tạ Tri Học vẫn không chịu rời đi.

Hắn ngập ngừng một lúc, rồi hít sâu một hơi, nói: “Tống cô nương, ta năm nay mười chín, trong nhà có huynh trưởng đã thành thân, việc nối dõi tông đường sẽ do huynh ấy gánh vác.”

“Ta biết bây giờ mình tay trắng, không xứng với cô. Nhưng nếu lần này ta đỗ đạt, liệu có thể quay lại, cầu thân với cô được chăng?”

Những lời ấy thực sự khiến ta sững sờ. Ta ngước lên nhìn hắn, cẩn thận đánh giá lại lần nữa.

Khi còn trẻ, người ta luôn sẵn sàng vì một chút ân tình nhỏ bé mà dấn thân trọn đời. Đến khi về già, ngoảnh lại mới thấy hối hận khôn cùng.

…Vẫn chỉ là một đứa trẻ thôi mà.

“Đợi ngươi thi đỗ rồi hãy nói.” Ta ậm ừ đáp.

3.

Ta thật không ngờ, Tạ Tri Học lại đỗ đầu trong kỳ thi mùa xuân.

Sau kỳ thi Điện, hắn còn được Hoàng đế đích thân phê chuẩn làm Trạng nguyên.

Tiểu thư nhà các lão vẫn chưa thành thân, Hoàng đế làm mai, muốn hỏi xem hắn có đồng ý hay không.

Tạ Tri Học lại nói mình đã có hôn ước, từ chối hôn sự này.

“Học trò nhà nghèo, khi mới đến kinh thành, ngay cả cơm cũng không có mà ăn.”

“Tống cô nương bán hoành thánh ở chợ Nam Thành tính tình lương thiện, đã nhiều lần giúp đỡ thần.”

“Học trò từng hứa với nàng, nếu đỗ đạt, nhất định sẽ đến cầu thân.”

“Được bệ hạ và các lão yêu mến, học trò rất vui, nhưng đại trượng phu đã hứa thì ngàn vàng không đổi, nói ra phải giữ lời.”

Mặc dù từ chối hôn sự do Hoàng đế ban, nhưng Hoàng đế lại yêu quý hắn vì tấm lòng biết ơn và trọng nghĩa, đặc biệt ban cho hắn ngàn lượng bạc trắng để đến cầu hôn ta.

Tạ Tri Học chưa đến, tin tức đã truyền khắp kinh thành. Người đến chợ để xem náo nhiệt càng lúc càng nhiều, khiến ta chẳng thể làm ăn gì được.

Ta bèn dẹp hàng sớm, đóng cửa quán. Vừa thu dọn được một nửa, Tạ Tri Học đã dẫn theo bà mối và lễ vật đến cầu hôn.

Ta đóng cửa không tiếp, mặc cho bà mối và những người xung quanh ra sức khuyên nhủ, ta vẫn không mở cửa.

“Trạng nguyên lang xin hãy về đi.”

“Chỉ là vài bát hoành thánh, không đáng để ngươi phải báo đáp như vậy.”

“Chúng ta không có tình cảm, cớ gì ngươi phải hy sinh cả đời vì chút ân tình này?”

Đúng vậy, đây là ân tình, không phải tình cảm.

Nếu ta thật sự bị cái danh Trạng nguyên phu nhân làm mờ mắt, rồi cứ thế mà thành thân, thì chỉ e sẽ tiêu tan hết chút ân tình này.

Bà mối nói khô cả cổ, cuối cùng giận dỗi vung khăn lên không trung: “Trạng nguyên lang, ta thấy tiền hỷ này ta không nhận được rồi.”

Tạ Tri Học im lặng một lát. Hắn một mình tiến lên, qua hàng rào gỗ gọi ta: “Tống cô nương, hôm nay là ta đường đột rồi.”

Ta thở dài: “Không, sai là ở ta.”

“Mấy ngày trước sợ làm lỡ kỳ thi, có nhiều chuyện chưa kịp nói rõ với ngươi. Ta biết ngươi cảm kích sự giúp đỡ của ta, nhưng đối với ta đó chỉ là chút việc nhỏ mà thôi.”

“Tiền hoành thánh tổng cộng ba trăm năm mươi lăm văn, ngươi nhớ trả là được.”

Tạ Tri Học thở dài.

“Được.” Giọng hắn trầm lắng.